Nova evropska željezna zavjesa

Izdvajamo

• Kad demokratski izabrana vlada jedne države zaključi da izgradi ogradu na granici to nije samo po sebi antievropski niti antidemokratski. I upravo to se dešava: što više izbjeglica hoće u Evropu utoliko Evropa više postaje kontinent granica i ograda. Zidovi mogu odlučivati u izborima. Evropa nije tvrđava ali želi da to postane. To se može prihvatiti ili ne ali političari i stranke moraju iz toga izvući prave zaključke. Izbjeglice koje hoće u Evropu imaju ljudska prava. Građani država EU imaju biračka prava.

Povezani članci

• Libija: Snage Vlade nacionalnog jedinstva izvele napade na Haftarove trupe
• INTERVJU: Lepa Mlađenović: Lezbofobija je ogromna
• Cipras: Neće biti još jedan plan pomoći
• Lavrov: SAD i EU koriste Ukrajinu kao pijuna protiv Rusije
• Tramp predstavlja novu strategiju protivraketne odbrane SAD
• Pucnjava u Teksasu: Najmanje pet mrtvih, 21 ranjeni

© AP Bodljikava žica protiv izbjeglica iz cijelog svijeta: mađarski vojnici postavljaju novu ogradu na granici sa Srbijom.

Nije tome davno kada su Evropljani rušili ograde i zidove. Sada ih ponovo grade sa drugim ciljem.

Piše: Michael Martens
Preveo: Ešref Zaimbegović

Budućnost Evropske unije biće pod uticajem sve više izbjeglica i sve više zidova. Stotine hiljada ljudi došli su u EU iz Afrike, Azije i sa Balkana. Milioni hoće da ih slijede, tome se ne vidi kraj. Mnogi Evropljani pozdravljaju ovo nekontrolisano masovno doseljavanje iako iz različitih razloga. Neki smatraju da je multikulturalno društvo sa što je moguće manje zajedništva ideal. Drugi hoće jeftinu radnu snagu za privredu i mlade ljude koji će popraviti demografski deficit naroda sa malo djece. Neki opet smatraju, ne uzimajući u obzir moguće koristi, da je jednostavno moralna obaveza Evrope da prihvati sve te ljude. Nihov stav je da nijedan čovjek nije ilegalan.

Drugi Evropljani, opet iz različitih razloga, su protiv masovnog doseljavanja. Jedni smatraju da će socijalni, religiozni ili politički mir zemalja koje primaju izbjeglice biti ugrožen. Oni se boje da će izbjeglice iz neuspjelih država donijeti sa sobom mišljenja i stanovišta koje će jednog dana negativno uticati i na useljeničku državu. Neki su rasisti koji odbijaju crnce zato što su crni ili Albance zato što su Albanci.

Sve više država štiti se od izbjeglica

Protivnici doseljavanja moraju međutim shvatiti da je masovno kretanje ljudi prema sjeverozapadnoj Evropi činjenica koja se ne da ignorisati. Na drugu stranu zagovornici doseljavanja moraju prihvatiti činjenicu koja im ne ide u prilog: sve više država u Evropi će postavljati ograde, zidove i druge prepreke na granicama da bi se zaštitile. Tako reagiraju društva koja se osjećaju ugroženim. Pritom u početku nema nikakav značaj to da li je ugroženost realna ili samo umišljena.

To što se sada dešava u Evropi je revizija sna o kontinentu bez granica. Poznati pionir ovoga sna bio je čovjek sa makazama za sječenje žice snimljen iza žičane ograde. Slika ovoga čovjeka je jedna od najpoznatijih fotografija divne 1989. godine kada je u Evropi sve postalo drugačije. Taj čovjek je bio Gyula Horn, tadašnji mađarski ministar vanjskih poslova. U jednoj od najdjelotvornijih propagandnih akcija u istoriji on je presjekao simbolički ogradu na mađarskoj granici prema Austriji. Poruka je bila: vrijeme željezne zavjese, koja je decenijama razdvajala milione Evropljna od miliona Evropljana, je prošlost.

Četvrt stoljeća kasnije sada se ide u drugom pravcu. Ograde se ne ruše nego se prave. Novo vrijeme granica je započelo. Bodljikava žica i kontrolne kamere označavaju sadašnje vrijeme. Mađarski premijer Viktor Orban ( “Mi nismo multikulturalno društvo”) koji je Alexis Tsipras evropskih konzervativaca je shvatio da evropska politika danas funkcionira drugačije nego prije četvrt stoljeća. On je dakle naredio da se gradi zid koji neće spriječavati domaće da odu nego strance da dođu. Mađarska gradi na granici sa Srbijom tri metra visoku ogradu protiv izbjeglica iz cijelog svijeta.

Takvih antiglobalnih zaštitnih zidova ima u međuvremenu svuda u južnoj Evropi. Grčka je svoju, jedva 12 kilometara dugu, granicu prema Turskoj, preko koje je prije toga u zemlju ušlo više od 100 000 izbjeglica, opasala 2012. godine ogradom i drugim utvrdama. Nakon toga kretanje izbjeglica se djelimično prebacilo na bugarsko- tursku granicu nakon čega je prošle godine Bugarska počela graditi ogradu da bi opasala skoro 275 kilometara dugu granicu prema Turskoj. Prvi dio, dugačak 30 kilometara, visok tri metra i osiguran sa bodljikavom žicom, završen je 2014., drugi dio dugačak 130 km treba da se završi koncem 2015. godine. Bugarska vlada osim toga planira zakon po kome bi se u budućnosti armija mogla angažovati u zaštiti granica – kao prije 1989. Srbija će kao reakciju na mađarsku aktivnost prije ili kasnije početi na svojoj južnoj granici prema Makedoniji graditi ogradu. Jer iz Makedonije u Srbiju dolaze izbjeglice koje hoće dalje prema Mađarskoj.

Turska je opet nedavno objavila planove za osiguranje svoje granice prema Siriji: iza betonskog zida osiguranog bodljikavom žicom biće izgrađena cesta za vojne patrole a iza toga druga žičana ograda. Bezpilotne letilice nadgledaće granicu; nadzorne kamere, posmatrači i kontrolori kretanja slaće podatke na osmatračke tornjeve i komandne centrale.

Često se tvrdi da ograde i zidovi ne mogu zaustaviti tokove izbjeglica nego ih samo usmjeriti na drugu stranu. Tehnički to nije tačno, jer je jasno da bi Evropa masivnom gradnjom graničnih utvrda mogla zaustaviti priliv velikog broja izbjeglica. Rumunija, Sovjetski savez i pet država koje su oni kontrolisali su do 1989. prilično efikasno blokirali izlazak 400 miliona ljudi iz istočne Evrope, sa Kavkaza i iz centralne Azije. U bugarskoj graničnoj oblasti u blizini nove ograde mogu se do danas vidjeti impresivni ostaci stare ograde. Ko to vidi ne može sumnjati: komunisti su znali graditi zatvore za narode.

Međutim, ograničavanje ljudi može se bolje shvatati u diktatorskoj realnosti istočnog bloka nego što se izolacija ljudi može prihvatiti u uslovima demokratskih vrijednosti Evrope. Pitanje je koliko daleko EU države mogu ići ako se i izbjeglice opreme i ubuduće sa makazama za rezanje žice i ljestvicama budu stajali pred novim zidovima Evrope. Jer Evropa ne može kao komunizam, koji nije cijenio ljudske živote, prelaz preko granica zabraniti postrojenjima za automatsko pucanje, žicama pod visokim naponom, minama ili graničnom vojskom.

Međutim, kad demokratski izabrana vlada jedne države zaključi da izgradi ogradu na granici to nije samo po sebi antievropski niti antidemokratski. I upravo to se dešava: što više izbjeglica hoće u Evropu utoliko Evropa više postaje kontinent granica i ograda. Zidovi mogu odlučivati u izborima. Evropa nije tvrđava ali želi da to postane. To se može prihvatiti ili ne ali političari i stranke moraju iz toga izvući prave zaključke. Izbjeglice koje hoće u Evropu imaju ljudska prava. Građani država EU imaju biračka prava.

faz.net