ENG
POETSKI TEATAR SALKE ŠARIĆA
Autor/ica 👤Gradimir Gojer
Povezani članci
Prilozi za teatrologijsku verifikaciju pothvata Mostarskog centra za kulturu
U sjenci djelovanja čak pet (???) mostarskih teatara (HNK Mostar, NP Mostar, Pozorište lutaka Mostar, Kazalište lutaka Mostar i Mostarski teatar mladih) gotovo gerilski, onkrajno cvjeta jedna teatarska tragalačka pustolovina skupine zagriženika i zaljubljenika u jednu specifičnu teatarsku vrstu – poetski teatar (osobno smatram da je to tačniji naziv od onoga teatar poezije!).
Salko Šarić, glumac i redatelj, sa kojim sam imao sreću sticati znanja (prva!) u tadašnjem Dramskom studiju Narodnog pozorišta Mostar inicirao je, a direktorica Jelka Kebo spremno je prihvatila i svestrano poduprla, aktivnost na produkciji kazališnih sadržaja baziranih na scenskoj vizualizaciji poetskih sadržina.
Tako je Šarić otpočeo realizaciju jednog složenog repertoara u kojem je do današnjih dana, od 2001. godine, realizirao čak trideset šest predstava poetskog teatra!
Najinteresantnije u repertoarnom odabiru ovog, po svemu incidentnog teatra, ni od koga posebno financiranog (?!) je to da je Šarić sa svojim suradnicima, među kojima su najvjerniji bračni i umjetnički par Maksumić-Ondelj podjednak interes pokazivao za svjetske, regionalne i bh. pjesnike, kao i za one stvaraoce koje obično smatramo i nazivamo: zavičajnim.
Naravno, što je i logično, mostarski autori su bili dominantno u fokusu ove teatarske zavjereničke trupe (Hamza Humo, Mirsad Denjo, Goran Karanović, Ivo Krešić, Vlatko Marinović, Alija Kebo, Aleksa Šantić, Fahrudin Nikšić, Alma Fazil Obad, Osman Đikić, Ilija Jakovljević, Marko Tomaš).
Tu su i istaknuti bh. klasici Safvet-beg Bašagić, Enver Čolaković, Fran Alfirević, Izet Sarajlić, Ivo Andrić, Zulfikar Džumhur, Nikola Šop, Meša Selimović, Skender Kulenović, Ćamil Sijarić.
Šarićeva družina gajila je stvaralački refleks i prema nekim suvremenim piscima poput Marka Vešovića (Poljska konjica), ali i prema velikim imenima poezije u svijetu (Konstantin Kavafi, Karl Sandberg, Fernando Pessoa…).
I trenutno ovaj za političare, pa i za kulturnu vlast u Mostaru nepostojeći teatar (??!) priprema zanimljivi projekat Život je kratak, a čežnja beskrajna Dore Pfanove…
Interesantno je da se Šarić pored režije ovako širokog poetskog materijala iznimno seriozno bavio teatrologijskom djelatnošću, pa je tako nastala knjiga draguljne vrijednosti za bh. teatrologiju uopće: Pozorišni repertoar u Mostaru 1879. do 2001. (2006.), a uporedo sa ispisivanjem teatrologijskih kronika kulturnog centra Hercegovine u Centru za kulturu Mostar, Šarić je prikupio materijal, organizirao i tvorački osmislio i realizirao i značajne izložbe – teatrologijske temate: Scenografsko-kostimografska rješenja Aurelije Branoković, Mirka Kujačića i Zulfikara-Zuke Džumhura na sceni Narodnog pozorišta u Mostaru, Mostarski dramatičarni na sceni Narodnog pozorišta u Mostaru, Dječija scena Narodnog pozorišta u Mostaru, Informativni plakat teatra Echoraum- Beč, Austrija, autora Vernera Korne, Kamerna scena Studio 64 Narodnog pozorišta u Mostaru, Scenografsko-kostimografska rješenja Danila Rešetara na sceni Narodnog pozorišta u Mostaru, Pedeset godina simfonijskog orkestra u Mostaru, Scenografsko-kostimografska rješenja na sceni Narodnog pozorišta u Mostaru, Djela Marina Držića na sceni Narodnog pozorišta u Mostaru, Djela Svetozara Ćorovića na sceni Narodnog pozorišta u Mostaru.
Ovako plodonosna djelatnost jednog samozatajnog, tihog stvaraoca, kakav je objektivno redatelj i glumac Slavko Šarić, nadmašuju i to daleko sve ono što se u teatarskoj djelatnosti Mostara dešava od 2001. godine do danas.
Gotovo je nevjerojatno da samo jedan čovjek može postići takove rezultate, koji s jedne strane afirmiraju poetski teatar kao kazališnu vrstu, a s druge strane poput čitavog jednog teatrologijskog instituta ne daju zaboravu da prekrije plodni kazališni život Mostara, poglavito do posljednjih ratnih dešavanja u Gradu na Neretvi!!!
Ipak, da sve ovo što sam konstatirao ima činjenično pokriće pokazuje kompletan repertoar poetsko-scenskih izvedbi na kamernoj teatarskoj sceni u Mostarskom centru za kulturu: Hamza Humo Grad rima i ritmova (2001), Safvet-beg Bašagić Prvoj ljubavi (2001), Enver Čolaković Bosno moja (2002), Mirsad Denjo Vjetar bez sna/Mirsad Denjo – Mačak mostarski haiku pjesnik (2002.), Frano Alfirević Likovi Bosne (2002.), Marko Vešović Poljska konjica (2003.), Izet Sarajelić Drugi put bih znao (2003.),
Marko Vešović Poljska konjica (2003), Izet Sarajlić Drugi put bih znao (2003), Ivo Andrić Na kamenu u Počitelju (2004), Zulfikar Zuko Džumhur Mostar (2004), Nikola Šop Dok svemiri venu (2004), Razni autori Miris prošlosti – jedan pogled (ambijentalna predstava u parku Centra za kulturu) na poeziju pjesnika Mostara koji su stvarali na orijentalnim jezicima od XV do XX stoljeća. Predstava pod pokroviteljstvom Vijeća Evrope povodom otvaranja obnovljenog Starog mosta. (22. VII 2004), Goran Karanović, Ivo Krešić, Vlatko Marinović Usred grada tmurna nalaktih se da povratim… (2004) – poetska predstava na poeziju mladih mostarskih pjesnika proglašena najboljom na 8. Festivalu alternativnog kazališnog izričaja u Zagrebu (8. FAK 2005), Giorgos Seferis I nema više mora…(2005), Alija Kebo Od mosta do nepremosta (2005), Heinrich Heine Bistri vitez Don Quijote od Manche (2005), Aleksa Šantić Šantić – pjesnik jednog grada (2005), Razni autori Poetska igrarija. Poetska predstava za djecu (2006), Oscar Wilde Infantin rođendan. Scensko uprizorenje priče u interpretaciji Diane Ondelj Maksumić (2006), Fahrudin Nikšić Razgovor s vremenom (2007), Arsen Dedić Ni jedno vrijeme nije moje (2008), Alma Fazil Obad Život koji pamtim (2008), Razni autori Ružičnjak svijeta – predstava na poeziju pjesnika Mostara koji su stvarali na orijentalnim jezicima od XV do XX stoljeća. (Predstava je priređena u okviru Mostarskog ljetnog festivala 2008. i premijerno izvedena u dvorani mostarskog Narodnog pozorišta), Konstantin Kavafi Lijepo i bijelo cvijeće koje pristaje njegovoj ljepoti (2008), Osman Đikić Na rumene ruže grani (2009), Razni autori Južna tapiserija“ – poetsko-scenski kolaž na stihove hercegovačkih pjesnika (2009), Karl Sandberg Tumačenje ljubavi (2009), Meša Selimović Razgovor s Mešom – povodom 100 godišnjice od rođenja književnika Meše Selimovića predstava urađena na osnovu intervjua s Mešom Selimovićem (2010), Skender Kulenović Noturno – projekat povodom sto godina od rođenja pjesnika (2010), Ilija Jakovljević Otrov uspomena (2010), Ćamil Sijarić Koliba na nebu (2011), Damir Jurica Generacijama koje nedostaju – dramska interpretacija kratkih priča iz ciklusa Smrt i snovi (2012), razni autori Gnijezdo slavuja – predstava na poeziju pjesnika mostara koji su stvarali na orijentalnim jezicima u periodu XV do XX stoljeća (2012), Fernando Pessoa Ne znam čije se prošlosti moje pamćenje sjeća (2014), Hamza Humo Gdje Grozdan i Grozdana ljube se samo… (2014), Marko Tomaš Varanje smrti (2015), Djevojka i ruža – poetska predstava na poeziju Roma sa prostora bivše Jugoslavije.
Sve ovo pokazuje da je Mostar i danas kao i nekada istinski teatarski centar. Istina, on nije više kazališna metropola, ali jeste jedinstven centar poetskog teatra ne samo u BiH već i u regionu, obzirom da su se mnogi poetski teatri ugasili, ili su pak, imali faze svoga djelovanja, odnosno uzlete u sferama kazališnosti Beograda (poznati Teatar poezije), Zagreba (Književna podneva), Sarajeva (Teatar slovo, Poetski teatar u Kamernom teatru 55, Teatarska trupa En face)…
Djelatnost Kamerne teatarske scene u Mostarskom centru za kulturu posebno je iznjedrila dvije glumačke okomice bračnog i umjetničkog para Maksumić-Ondelj, koje su apsolutna autentičnost u sferi bh. kazališta u najširem smislu!
Pothvati Salke Šarića, jednostavno, čini se, doživjeti će svoju verifikaciju u godištima kada većina nas ne bude među živima?! Jer, širina dramaturškog mišljenja ovog gnijezda poetskog teatra u hercegovačkoj kulturnoj prijestolnici i raznoslojnost kazališnih postupaka kojima su pojedine predstave realizirane govori o jednom inteligentnom kazališnom svjetonazoru, koji gaji Šarić, kao intelektualac u teatru, a ne tek i samo kao suhi praktik kazališne meštrije.
Siguran sam da će gospođa Jelka Kebo nastaviti podsticati ovaj kulturni projekat par excellence, jer je poetskom teatru ostalo da egistira samo na jugu naše države poput jednog od fantastičnih naslova igranih u ovom jedinstvenom teatru: u Južnoj tapiseriji!
Autor/ica 👤Gradimir Gojer
