RTRS I BNTV: Drastična razlika između propagande i novinarstva

Autor/ica 👤tačno.net 27.8.2015. u 15:39

Povezani članci

Mada se BNTV-u može prigovoriti nedostatak empatije u izvještavanju o izbjeglicama s Bliskog istoka i povremeni napad senzacionalizma, u poređenju s RTRS-om stiče se dojam da je svaki BNTV-ov dnevnik uredio lično Walter Cronkite

Piše: Aleksandar Brezar, analiziraj.ba

RTRS: Televizija jednog lica

19. – 25. august 2015.

BORCI PROTIV OMČE: Propagandna agenda RTRS-a nikada se nije mogla jasnije iščitati iz samo dvije rečenice. Dnevnik 2 od 19. avgusta počeo je riječima Milorada Dodika koje su pročitali dnevnički talking headsi: “Vlada RS-a spriječila je da se u reformskoj agendi nametne omča Republici Srpskoj. […] To nije prvi put da Sarajevo sa zapadnim mentorima pokušava da centralizuje Bosnu i Hercegovinu.” Uslijedila je i oštra kritika bloga britanskog ambasadora, bez posebnih navoda njegovog sadržaja, osim da se radi o tekstu o “centralizaciji”. Tipično razračunavanje, ovaj put sa stranim zvaničnicima, i to kroz javni servis, bizarno je i besprizorno. Vezana vijest o “svjetskim silama koje ponovo udaraju na temelje Republike Srpske”, a koja je zasnovana na izvještavanju “srpskih medija” (gdje ponovo imamo generalizirajući termin i neadekvatno navođenje izvora) možda može naći svoje mjesto u marginalnom mediju o teorijama zavjera, jer bez ikakvih dokaza iznosi vrlo sumnjive informacije. Paradoksalno je da jedan od javnih servisa naše države prezentira ovakve neinformacije, a trebalo bi biti i nedopustivo.

DODIK, PA ONDA JOŠ JEDNOM DODIK: I dnevnik od 20. avgusta opet je počeo riječimaMilorada Dodika u samoj najavi, gdje je predsjednik RS-a definirao cilj referenduma kao “reformu pravosuđa”, i naglasio da nije u pitanju secesija. Pored provladinog tretmana Zakona o radu i afirmacije stavova samo jedne strane, bez davanja prilike da o jednoj od najvažnijih tačaka reformske agende nešto kažu i sindikati ili sami radnici, problematičan je bio i način na koji se tretirala priča o formiranju nove koalicione vlade, koja je okarakterisana kao “sapunica”. Ipak, pored brojnih manipulacija, najproblematičniji segment bio je onaj o izbjeglicama u Makedoniji. Prvo se u najavi od svih relevantnih informacija izdvojila ona o činjenici da su izbjeglice blokirale “međunarodnu prugu Beograd-Solun”. U samom prilogu, o sukobu makedonskih snaga sa izbjeglicama nije se uopšte pričalo, već nam je servirana priča iz potpuno nebitnog ugla – onog o zaglavljenim vozovima – koja je podvučena snimcima na kojima se vide isključivo mlađi muškarci, čime se slika o humanitarnoj katastrofi na terenu u potpunosti iskrivila i pretvorila u priču o nasilnoj rulji. Neetičko izvještavanje o situaciji u kojoj je prije svega trebalo istaći ljudsku stranu priče (kao što je to uradila BNTV) rezultiralo je u potpunom gubitku ljudskosti kada su u pitanju urednici RTRS-a.

NEOPROSTIV BEZOBRAZLUK: Ako je TVBN za tretman priče o ubistvu i samoubistvu u Modriči zaradio minus, onda je RTRS zaslužio mnogo goru kaznu. Osim što je i na dnevniku RTRS-a vijest zasnovana na “nezvaničnim informacijama” (što obično znači, na osnovu govorkanja građana na licu mjesta), urednici su odlučili i da objave puno ime i prezime jednog od nastradalih, dok je u prilogu navedeno i ime supružnika. Vezani prilog počinje snimcima uplakane i potresene žene – što je, ako pretpostavimo da se radi o članu porodice, neoprostiv bezobrazluk – a sve je dodatno začinjeno telopom na kojem piše: “Tragedija”. Šlag na tortu je sljedeći kadar, u kojem praktično možemo saznati tačnu adresu prebivališta nastradalih. Bezobziran tretman situacije u kojoj postoji i maloljetna žrtva nije ništa drugo osim sebični senzacionalizam prvog reda.

Plus sedmice:

Nema ga

Minus sedmice:

Uredničke odluke RTRS-a su ove sedmice bile toliko katastrofalne da je nemoguće odabrati jednu temu za minus sedmice.

Ocjena: 1 (u nedostatku ocjene 0)

BNTV: Još jedna solidna sedmica

19. – 25. august 2015.

SVE ŠTO STE HTJELI DA ZNATE O BANCI RS: Televizija BN imala je još jednu solidnu sedmicu iza sebe. Najinteresantniji su ponovo bili prilozi o ekonomskoj situaciji, gdje je kroz odličan tretman važnih tema pružen veliki broj informacija o trenutnom stanju u ovom polju. Tako je glavna vijest 21. avgusta bila situacija u Banci RS-a. Tema je tretirana na profesionalan način, gdje je izjava Milorada Dodika da “problema ima, ali Banka RS funkcioniše”, te da “nikakav revizor nije ušao, osim savjetnika koji treba da učini solventan prijedlog”, sučeljena sa izjavom Dragana Čavića, koji je utvrdio da je gubitak Banke RS-a veći od 20 miliona, nenaplativi dugovi još veći, te da je ukupni gubitak mnogo veći od prikazanih 3,5 miliona KM. U vezanom prilogu Tijane Simović, prikazani su faksimili dokumenata, te je iznesen niz činjenica koje na direktan način poništavaju Dodikovo eskivirajuće obrazloženje, poput činjenice da je banka skrivala izvještaj više od tri mjeseca, te prikazala potraživanja koja nisu tačna. Jedini minus u tretmanu ove teme je sami kraj priloga, gdje je korištenje problematične fraze “prema nezvaničnim informacijama” donekle dovelo u pitanje zaključak priloga o paralelama sa slučajem Bobar banke.

IZBJEGLICE, ODNOSNO AZILANTI: Ono što se BNTV-u može zamjeriti ove sedmice je intervju sa Igorom Crnadkom, ministrom vanjskih poslova i zvaničnikom PDP-a u dnevniku od 22. avgusta. Videointervju je definitivno bio predug (12 minuta) i neinteresantan – djelimično zbog izbora pitanja, a djelimično i zbog nekooperativnog sagovornika koji je na većinu pitanja odgovarao uopšteno. Zanimljiva je bila autokorekcija ministra Crnadka, koji je, govoreći o mogućnosti pokretanja teme o Daytonu u Beču na skupu o Zapadnom Balkanu, odbio takvu opciju, a zatim naglasio da će se najvjerovatnije najviše govoriti o “pitanju ovih izbjeglica – odnosno, azilanata”, gdje je novinar propustio odličnu priliku da ministru ipak napomene da postoji bitna razlika između ta dva termina, te da mu postavi pitanje o zvaničnom stavu BiH i MVP-a kada su u pitanju izbjeglice s Bliskog istoka kojih je sve više u čitavoj regiji. Ovakvo pitanje je od posebnog značaja kada se uzme u obzir da je prije malo više od 20 godina dobar dio našeg stanovništva završio u izbjeglištvu.

STRAH UMJESTO SOLIDARNOSTI: U dnevniku od 23. avgusta tema izbjegličke krize u regiji se tretirala opširnije. Prvo je bilo govora o izbjeglicama u Srbiji, ali kroz prizmu vijesti da je jedan migrant teško povrijeđen u tuči dvije grupe, što je relativno negativan pristup ovoj tematici, te stvara dojam da su ovakvi incidenti redovna pojava, a ne presedan u proteklim mjesecima. Pozicija vlasti je predstavljena afirmativno, te je kratko rečeno da nadležne službe čine sve, a zatim je prenesena i izjava ministra odbrane Srbije Bratislava Gašića koji zahtjeva pomoć u Preševu, iako je u najavi stanje u Preševu ocijenjeno na pozitivan način, što je ipak kontradiktornost koja se mogla zaobići. Priča o sigurnosnoj situaciji na kraju priloga ukazuje na problem nepovjerenja prema izbjeglicama i stvaranja atmosfere straha, što se dalje očitovalo u vezanoj vijesti o migrantima u BiH iz ugla nadležnih institucija. Iako je prilog Mita Travara počeo telefonskim intervjuom s Draganom Mektićem iz Granične službe BiH, koji je utvrdio da nema “masovnog nekontrolisanog dolaska” već pojedinačnih slučajeva krijumčarenja prema zapadnoj Evropi, te da smatra da mi nismo interesantna ruta, ipak je ostavljeno prostora za sumnju kroz priču o “potencijalnoj prijetnji”. Još negativniji je bio Izet Nizam iz Službe za poslove sa strancima BiH, koji je govorio prije svega o stepenu sigurnosti. Nizam se nije ni na koji način osvrnuo na nehumanost činjenice da Mađarska podiže ogradu da bi izbjeglicama onemogućila ulazak u svoju zemlju, ali je istakao da je to razlog pokretanja migracionih ruta, gdje jedan dio ide prema Rumuniji, a drugi prema BiH. Najiritantniji je bio Nizamov komentar da mi “ne možemo ostati imuni” – kao da se radi o virusu, a ne o ljudima (!), a s obzirom da nam nije ponuđeno nijedno drugo mišljenje osim zvaničnog, urednicima BNTV-a mora se postaviti pitanje: zašto se stvara strah, umjesto da se pita gdje je solidarnost?

Plus sedmice:

Prilog Tijane Simović o reformi javne uprave sadržavao je sve što se moglo poželjeti: od jednostavnog objašnjenja da je prvi talas otpuštanja iz javnog sektora baziran na osnovu novog pravilnika o sistematizaciji, a na osnovu reformske agende, te uz saglasnost Željke Cvijanović, do činjenice da s ovim otpuštanjima nije bio upoznat resorni ministar rada, koji je zadužen za sve zaposlene u javnom sektoru. Uz izjavu ministra Savanovića, sjajan je potez bio za mišljenje pitati i Budimira Balabana, predsjednika skupštine grada Banja Luka u kontekstu činjenice da je samo u gradskoj upravi tog grada utrošak na zaposlene 35 miliona maraka za četiri godine, što je idealno ilustrovano kroz konkretan primjer mosta u Česmi, za koji nikada nisu pronađena sredstva za izgradnju.

Minus sedmice:

Prva vijest u dnevniku od 20. avgusta bilo je ubistvo i samoubistvo u Modriči, gdje su pronađena tijela 29-godišnjaka i njegove trogodišnje kćerke. S obzirom da u tom trenutku nije bilo nikakvih zvaničnih informacija, urednike treba pitati zašto je ovo uopšte vijest. Nezvanične informacije da je ubistvu i samoubistvu prethodio razvod od supružnika također su nepromišljeno plasirane. Da ipak može gore dokazao je RTRS tretmanom iste vijesti, pa se BNTV-u barem može progledati kroz prste zbog izbjegavanja navođenja bilo kakvih ličnih detalja, kao što su imena nastradalih ili njihova adresa.

Ocjena: 7

Komparativna analiza:

Čini se da se RTRS sve više trudi da skrene pažnju s kritične ekonomske situacije što banalnijim i nevažnijim temama, dok BNTV ne prestaje s pronalaženjem novih priča i bitnih informacija. RTRS se tako ove sedmice ponovo bavio “dodikovanjem”, dok se BNTV potrudila da prezentuje sve najvažnije priče u RS-u: od nagomilanih gubitaka javnih preduzeća kao što su “Jahorina“ i termoelektrana “Gacko“, preko prikrivanja deficita od strane ministarstva finansija, pa sve do načina na koji je IRB dijelila nenaplative kredite u ovom entitetu. Mada se BNTV-u može prigovoriti nedostatak empatije u izvještavanju o izbjeglicama s Bliskog istoka i povremeni napad senzacionalizma, u poređenju sa RTRS-om, stiče se dojam da je svaki dnevnik BN-a uredio lično Walter Cronkite.